TẢN MẠN VỀ THỜI GIAN

 Tâm Minh - Vương Thúy Nga

 

Cứ mỗi độ Xuân về, gần như mọi người đều giật ḿnh thấy rằng thời gian qua nhanh quá, mới gởi thiệp chúc Xuân cho nhau đó, bây giờ lại nữa rồi! Phải nói là thời gian “phi” như ngựa hay “bay” như máy may phản lực chứ không phải chỉ là “đi” cho nên thi nhân xưa nay vẫn dùng những thành ngữ “bóng câu qua cửa sổ” hay “nhanh tựa tên bắn”… Điều này chứng tỏ mọi người ai cũng có hạnh phúc (không phải sao?) v́ chỉ khi vui mới thấy thời gian qua nhanh mà thôi (những ngày vui qua mau!) nên thi sĩ Pháp Lamartine cũng than thở:

 

Ôi! thời gian xin dừng cánh lại

Giờ ngọc vàng xin hăy khoan bay!

(O temps! suspends ton vol

Et vous, heures propices, suspendez votre cours!)

 

Thi nhân Việt Nam c̣n thêm hương, thêm màu cho thời gian nữa:

Màu thời gian không xanh,

Màu thời gian tím ngát

Hương thời gian không nồng

Hương thời gian thanh thanh.

 

Tuy nhiên trên thực tế, thời gian không chỉ đơn thuần là “nhanh” hay “chậm” hay nói đúng hơn thời gian vật lư qua cái đồng hồ là khách quan nhưng thời gian tâm lư th́ tùy thuộc từng tâm trạng, có khi ta thấy thời gian lướt đi quá nhanh mà c̣n có khi đi chậm ơi là chậm. Thi sĩ Nguyễn Du mô tả tâm trạng phiền muộn v́ nhớ nhung:

Sầu đong càng lắc càng đầy

Ba thu dồn lại một ngày dài ghê!

 

Câu này không phải đă gợi cho chúng ta nhớ đến câu

“nhất nhật bất kiến như tam thu hề”

(một ngày không gặp dài như ba

năm) hay sao?

 

Một em bé ở trong sân trường vắng vẻ, đang đợi mẹ đến đón th́ “15 giây đồng hồ” cũng làm cho em bồn chồn, nôn nóng, muốn khóc…:

Mười lăm giây đồng hồ,

Ḿnh nhớ Má thấy mồ

Buồn như con cá rô nó nằm trong tô!

Thật vậy, thời gian vô thường, thời gian tuy không có thực tính nhưng thời gian đă vô t́nh tác động lên cuộc sống của chúng ta rất nhiều và tính tương đối của thời gian làm cho mỗi người, mỗi tâm trạng, mỗi cảnh giới có thời gian riêng… Đó là lư do cho ta hiểu tại sao hai chàng Lưu Nguyễn lạc vào cơi Tiên Thiên Thai có 3 năm mà khi trở lại trần gian th́ ở đây đă trải qua mấy thế hệ rồi, hai “chàng trai” mới rời trần thế ba năm, nay trở lại đă trở thành hai ông Bành Tổ rồi!☺☺!!

Tương tự như vậy, “nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại” (một ngày trong cảnh tù đày dài bằng ngàn năm được tự do ở ngoài) và cũng chính v́ vậy chúng ta rất dễ hiểu tại sao nói chịu quả báo ở địa ngục đến mấy ngàn vạn năm… đó là v́ người thọ khổ, người bị hành hạ tra tấn tù đày th́ thời gian đâu có tính bằng đồng hồ, lịch… như chúng ta được!

Ở trường khi dạy về thời gian, thầy/cô giáo thường vẽ một đường thẳng, lấy một điểm làm hiện tại (HT), phía trước là quá khứ (QK) và phía sau là tương lai (TL); HT được xác định bởi một điểm, c̣n QK và TL chỉ được biếu thị bằng nửa đường thẳng vô định! Mặc dù chúng ta thấy được rơ ràng nửa đường thẳng QK chấm dứt ở HT và nửa đường thẳng tương lai bắt đầu từ HT có nghĩa HT chính là giao điểm của cả 3 thời quá khứ, hiện tại và vị lai nhưng chưa bao giờ thầy cô giáo lưu ư chúng ta về sự quan trọng của hiện tại hay khuyên chúng ta giữ chánh niệm, tỉnh giác, đừng bám víu quá khứ, đừng mơ tưởng tương lai… như đức Phật đă dạy:

Quá khứ không truy t́m

Tương lai không ước vọng

Quá khứ đă qua rồi

Tương lai th́ chưa đến

Chỉ có pháp Hiện tại

Tuệ quán chính là đây!

 

Đây là bài kệ quen thuộc trong kinh Nhất dạ Hiền giả, chỉ có mấy câu nhưng chứa đựng nhiều đề tài thiền quán. Có một điều lư thú là chúng ta gần như đă bắt gặp những ư này được khai triển trong bài viết thật hay của Jules Beaulac “Hăy hái thời gian” sau đây (xin tạm dịch như sau):

 

Em không thể làm chậm bước thời gian lại

Nó đi qua

Nó chảy qua các kẽ ngón tay em

Như nước của phông ten

Nó trượt trong bàn tay em

Như cát của biển cả

Em không thể chụp bắt Quá khứ

Nó không c̣n nữa

Nó đă đi qua rồi

Cũng giống như hoàng hôn của ngày hôm qua

Nó đă biến mất

Như một kỷ niệm vụt mất đi.

Em không thể cầm tù Tương lai

Nó c̣n chưa đến

Nó sẽ đến vào thời điểm đă định

Giống như b́nh minh của ngày mai

Nó sẽ nối gót theo em

Cũng giống như sóng tấp

vào bờ

Nhưng em luôn luôn có thể hái

Hiện tại

Như một món quà tốt đẹp của Trời

Món quà này giống như một cái cây:

đâm rễ rất sâu

trong quá khứ của em

tràn đầy những kỷ niệm và kinh nghiệm

như sự khôn ngoan đuợc huân tập từ nhiều đời

và nó phóng những cành dài của nó

đến tận Tương lai của em

tràn đầy hứa hẹn và hy vọng

giống như một công tŕnh gói gọn

Hiện tại đă hoàn thành

Quá khứ em không c̣n nữa

Và tương lai em chưa đến

Hăy nắm lấy thời gian em đă được tặng

mỗi giây phút đi qua

hăy trân quí hái lấy nó

như nước của con suối

luôn luôn mời gọi em

Đừng lăng phí thời gian của em

Đó là tặng phẩm của Trời

Đừng vượt qua thời gian

Cũng đừng chạy theo thời gian

Hăy nắm bắt thực tại trước mặt em

Đừng nói rằng: tôi không có thời gian

Nên nói: tôi có tất cả thời gian của tôi

Đừng hà tiện th́ giờ của em

Hăy dành cho người khác một ít thời gian ấy

Như Trời đă dành tặng cho em

Đừng măi lo vội vă

Hăy nắm lấy thời gian của em

Và hăy để cho thời gian

có thời gian

giải quyết thời gian của nó

Vậy là, em sẽ dành được thời gian

Và em sẽ khám phá ra rằng

Thời gian thật tốt đẹp

Và tràn đầy Phật tánh trong đó.

Chúc em một ngày an lành!

 

 

 

Tâm Minh Vương Thúy Nga

 

 

 


 
Bài vở đóng góp xin gửi về: baivochanhphap@gmail.com
Copyright © 2009 Chanh Phap Newspaper
Last modified: 01/02/10